Parissa

Het vak wereldmuziek, dat ik inmiddels heb afgerond, werkt nog een beetje na. Via een CD met muziekvoorbeelden maakten we kennis met muziek uit verschillende werelddelen. Ik werd onder meer zeer getroffen door de klassieke Perzische muziek, in het bijzonder zoals die door Parissa vertolkt wordt. Ik geef aan haar de voorkeur boven Sussan Deyhim, die in de viodeowerken van Shirin Neshat te zien is. Parissa is klassieker. Bij haar hoor je die typische stemtrillingen die eigen zijn aan de Perzische muziek.
Shooridah bestaat uit 2 CD's. Hij dateert uit 2003 en kreeg allerlei prijzen, terecht. Je moet er even aan wennen, deze muziek, maar dan kun je er helemaal in verzinken.
Als zangeres heeft zij een geschiedenis die getekend is door de Iraanse revoltie. Parissa (1950) studeerde zoals het daar gaat bij een meester, master Mahmoud Karimi. In de vroege jaren zeventig gaf ze al concerten. Vanaf 1979 kon ze echter niet meer in het openbaar zingen. Ze bleef studeren, schrijven en gaf privé-lessen. In 1995 begon ze weer op te treden, in het Westen uiteraard. De teksten die ze zingt zijn afkomstig van gedichten uit de 12e en 13e eeuw. Meer over haar op haar website www.parissa.org. Daar zijn ook muziekfragmenten te beluisteren.

Shirin Neshat

Gisteren ging de tentoonstelling van Shirin Neshat open in het Stedelijk. De locatie Post CS leent zich goed voor videowerken. Er worden 6 films getoond en het intensiveert de ervaring om er een aantal bij elkaar te zien. Een van de mooie films is Passage (2001), hierboven en hieronder. De muziek is van de Amerikaanse componist Philip Glass. Er zit een prachtige ritmiek in waarbij beeld en muziek in een wisselwerking met elkaar verkeren, bijvoorbeeld bij het beeld van de vrouwen die met hun handen een kuil graven.

Haar meest recente werken, Mahdokht (2004) en Zarin (2005), zijn de eerste twee delen van een beoogd vijfluik gebaseerd op de roman Women without Men (1989) van de in Iran verboden schrijfster Shahmush Parsipur. Het boek bevat de verhalen van vijf vrouwen die allen lijden onder de situatie waarin zij leven. Ieder van hen dreigt gek te worden of zelfmoord te plegen en loopt weg. Uiteindelijk ontmoeten ze elkaar in een tuin waar zij hun eigen gemeenschap vormen. Het boek was een klap in het gezicht van de Iraanse machthebbers ten tijde van Khomeini en werd verboden.

Neshat maakt prachtige beelden zoals hieronder in het badhuis (Zarin).

Biddende mannen, gesluierde vrouwen, het is allemaal heel intens en beeldend. Enerzijds zit er een enorme lading in de films, anderzijds toont ze rechtstreeks de schoonheid van het leven in een Islamitisch land, van de gesluierde vrouwen, de scheiding van mannen en vrouwen, het gezang van de oproep tot het gebed. Het is een wereld die wij geneigd zijn af te doen vanwege de ondrukte positie van de vrouw, het geweld van fundamentalisme, zonder naar de positieve kanten te kijken. Neshat klaagt niet alleen maar aan, ze toont ook een wereld waarnaar velen die hun land verlieten, met nostalgie terugverlangen.